ಕೇಂದ್ರೀಯ ತನಿಖಾ ದಳ (ಸಿಬಿಐ)
ಸಿಬ್ಬಂದಿ, ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಕುಂದುಕೊರತೆಗಳು, ಕಾನೂನು ಮತ್ತು ನ್ಯಾಯದ ಸಂಸದೀಯ ಸಮಿತಿಯು ಹಲವು ರಾಜ್ಯಗಳಿಂದ ಸಿಬಿಐ ತನಿಖೆಗೆ ಸಾಮಾನ್ಯ ಸಮ್ಮತಿಯನ್ನು ಹಿಂತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುತ್ತಿರುವುದರಿಂದ , ಸಿಬಿಐ ಅನ್ನು ನಿಯಂತ್ರಿಸುವ ಅಸ್ತಿತ್ವದಲ್ಲಿರುವ ಕಾನೂನುಗಳು "ಹಲವು ಮಿತಿಗಳನ್ನು" ಹೊಂದಿದೆ ಮತ್ತು ಹೊಸ ಶಾಸನದೊಂದಿಗೆ ಬದಲಾಯಿಸಬೇಕಾಗಿದೆ ಎಂದು ಹೇಳಿದೆ..
ಕೇಂದ್ರೀಯ ತನಿಖಾ ದಳ (ಸಿಬಿಐ)
ಸಿಬಿಐ ಅನ್ನು 1963 ರಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾಪಿಸಲಾಯಿತು ಮತ್ತು ಇದನ್ನು ದೆಹಲಿ ವಿಶೇಷ ಪೊಲೀಸ್ ಸ್ಥಾಪನೆ (ಡಿಎಸ್‌ಪಿಇ) ಕಾಯಿದೆಯಿಂದ ನಿಯಂತ್ರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.
ಭ್ರಷ್ಟಾಚಾರ ತಡೆಗೆ ಸಂತಾನಂ ಸಮಿತಿಯ (1962–1964) ಶಿಫಾರಸುಗಳ ಮೇಲೆ ಇದನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಲಾಯಿತು.
ಪ್ರಸ್ತುತ, CBI ಭಾರತ ಸರ್ಕಾರದ ಸಿಬ್ಬಂದಿ, ಪಿಂಚಣಿ ಮತ್ತು ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಕುಂದುಕೊರತೆಗಳ ಸಚಿವಾಲಯದ ಸಿಬ್ಬಂದಿ ಇಲಾಖೆ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತದೆ.
ಅದರ ಕಾರ್ಯಗಳು:-
ಭಾರತೀಯ ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಅಧಿಕಾರಿಗಳು, ಸಾರ್ವಜನಿಕ ವಲಯದ ಸಂಸ್ಥೆಗಳು, ನಿಗಮಗಳು ಮತ್ತು ಭಾರತ ಸರ್ಕಾರದ ಒಡೆತನದ ಅಥವಾ ನಿಯಂತ್ರಣದಲ್ಲಿರುವ ಸಂಸ್ಥೆಗಳ ವಿರುದ್ಧ ಹಾಗೂ ಭ್ರಷ್ಟಾಚಾರ ತಡೆ ಕಾಯ್ದೆಯಡಿಯಲ್ಲಿ ಕೇಂದ್ರ ಸರ್ಕಾರಿ ನೌಕರರ ಭ್ರಷ್ಟಾಚಾರ, ಲಂಚ ಮತ್ತು ದುಷ್ಕೃತ್ಯದ ಪ್ರಕರಣಗಳನ್ನು ತನಿಖೆ ಮಾಡುವುದು.
ಹಣಕಾಸಿನ ಮತ್ತು ಆರ್ಥಿಕ ಕಾನೂನುಗಳ ಉಲ್ಲಂಘನೆಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಪ್ರಕರಣಗಳನ್ನು ತನಿಖೆ ಮಾಡುವುದು. ( ರಫ್ತು ಮತ್ತು ಆಮದು ನಿಯಂತ್ರಣ, ಕಸ್ಟಮ್ಸ್ ಮತ್ತು ಕೇಂದ್ರೀಯ ಅಬಕಾರಿ, ಆದಾಯ ತೆರಿಗೆ ವಿದೇಶಿ ವಿನಿಮಯ ನಿಯಮಗಳಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಕಾನೂನುಗಳ ಉಲ್ಲಂಘನೆ ಪ್ರಕರಣ )
ಸಂಸದೀಯ ಸಮಿತಿಯ ಶಿಫಾರಸುಗಳು:-
ಸಮಿತಿಗಳ ವರದಿ :-
ಸಾಮಾನ್ಯ ಒಪ್ಪಿಗೆಯ ಹಿಂಪಡೆಯುವಿಕೆ:
9 ರಾಜ್ಯಗಳು ಸಿಬಿಐನ ಯಾವುದೇ ತನಿಖೆಗೆ ಅಗತ್ಯವಾದ ಸಾಮಾನ್ಯ ಒಪ್ಪಿಗೆಯನ್ನು ಹಿಂಪಡೆದಿದ್ದು, ಸಿಬಿಐ ಅನ್ನು ನಿಯಂತ್ರಿಸುವ ಅಸ್ತಿತ್ವದಲ್ಲಿರುವ ಕಾನೂನು ನಿಷ್ಪರಿಣಾಮಕಾರಿಯಾಗಿದೆ.
ಖಾಲಿ ಹುದ್ದೆಗಳು:
ಸಿಬಿಐನಲ್ಲಿ ಖಾಲಿ ಇರುವ ಹುದ್ದೆಗಳನ್ನು ಅಗತ್ಯ ವೇಗದಲ್ಲಿ ಭರ್ತಿ ಮಾಡಲಾಗುತ್ತಿಲ್ಲ, ಇದು ತನಿಖೆಯ ಗುಣಮಟ್ಟವನ್ನು ಕುಂಠಿತಗೊಳಿಸುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಅಂತಿಮವಾಗಿ ಏಜೆನ್ಸಿಯ ಪರಿಣಾಮಕಾರಿತ್ವ ಮತ್ತು ದಕ್ಷತೆಯ ಮೇಲೆ ಪರಿಣಾಮ ಬೀರುತ್ತದೆ.
ಸಿಬಿಐನಲ್ಲಿ ಒಟ್ಟು 1,709 ಹುದ್ದೆಗಳು ಖಾಲಿಯಿದ್ದು, ಅದರ ಮಂಜೂರಾದ 7,295 ಹುದ್ದೆಗಳು ಖಾಲಿ ಇವೆ.
ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಾಹಕ ಶ್ರೇಣಿಗಳು, ಕಾನೂನು ಅಧಿಕಾರಿಗಳು ಮತ್ತು ತಾಂತ್ರಿಕ ಅಧಿಕಾರಿಗಳ ಕೇಡರ್‌ಗಳಲ್ಲಿನ ಈ ಖಾಲಿ ಹುದ್ದೆಗಳು ಪ್ರಶ್ನಾತೀತವಾಗಿ ಪ್ರಕರಣಗಳ ಬಾಕಿಯನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸುತ್ತವೆ, ತನಿಖೆಯ ಗುಣಮಟ್ಟವನ್ನು ಅಡ್ಡಿಪಡಿಸುತ್ತವೆ ಮತ್ತು ಅಂತಿಮವಾಗಿ ಏಜೆನ್ಸಿಯ ಪರಿಣಾಮಕಾರಿತ್ವ ಮತ್ತು ದಕ್ಷತೆಯ ಮೇಲೆ ಪರಿಣಾಮ ಬೀರುತ್ತವೆ.
ಶಿಫಾರಸುಗಳು:
1) ಸಿಬಿಐ ಅನ್ನು ಮರು ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಿಸುವುದು:
ಸಿಬಿಐನ ಸ್ಥಿತಿ, ಕಾರ್ಯಗಳು ಮತ್ತು ಅಧಿಕಾರಗಳನ್ನು ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಿಸಲು ಮತ್ತು ಅದರ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಣೆಯಲ್ಲಿ ವಸ್ತುನಿಷ್ಠತೆ ಮತ್ತು ನಿಷ್ಪಕ್ಷಪಾತವನ್ನು ಖಚಿತಪಡಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ರಕ್ಷಣಾತ್ಮಕ ನಿಯಮಗಳನ್ನು ರೂಪಿಸಲು ಸಮಿತಿಯು ಹೊಸ ಕಾನೂನನ್ನು ಜಾರಿಗೊಳಿಸಲು ಶಿಫಾರಸು ಮಾಡುತ್ತದೆ.
2) ತ್ರೈಮಾಸಿಕ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ ಖಾಲಿ ಹುದ್ದೆಗಳನ್ನು ಭರ್ತಿ ಮಾಡುವುದು:
ತ್ರೈಮಾಸಿಕ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ ಖಾಲಿ ಹುದ್ದೆಗಳನ್ನು ಭರ್ತಿ ಮಾಡುವಲ್ಲಿ ಆಗಿರುವ ಪ್ರಗತಿಯನ್ನು ಮೇಲ್ವಿಚಾರಣೆ ಮಾಡಲು ಸಮಿತಿಯು ಸಿಬಿಐ ನಿರ್ದೇಶಕರಿಗೆ ಶಿಫಾರಸು ಮಾಡುತ್ತದೆ.
3) ಡೆಪ್ಯುಟೇಶನ್ ಮೇಲಿನ ಅವಲಂಬನೆಯನ್ನು ಕಡಿಮೆ ಮಾಡಿ:
ಸಿಬಿಐ ಡೆಪ್ಯುಟೇಶನ್ ಮೇಲಿನ ಅವಲಂಬನೆಯನ್ನು ಕಡಿಮೆ ಮಾಡಬೇಕು ಮತ್ತು ಪೊಲೀಸ್ ಇನ್ಸ್‌ಪೆಕ್ಟರ್ ಮತ್ತು ಡೆಪ್ಯುಟಿ ಸೂಪರಿಂಟೆಂಡೆಂಟ್ ಆಫ್ ಪೊಲೀಸ್ ಶ್ರೇಣಿಯಲ್ಲಿ ಖಾಯಂ ಸಿಬ್ಬಂದಿಯನ್ನು ನೇಮಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಶ್ರಮಿಸಬೇಕು.
4) ಕೇಸ್ ಮ್ಯಾನೇಜ್‌ಮೆಂಟ್ ಸಿಸ್ಟಮ್:
ಸಿಬಿಐ ಕೇಸ್ ಮ್ಯಾನೇಜ್‌ಮೆಂಟ್ ಸಿಸ್ಟಮ್ ಅನ್ನು ನಿರ್ವಹಿಸಬೇಕು. ಇದು ಕೇಂದ್ರೀಕೃತ ಡೇಟಾಬೇಸ್ ಆಗಿದ್ದು ಅದು ತನ್ನೊಂದಿಗೆ ದಾಖಲಾದ ಪ್ರಕರಣಗಳ ವಿವರಗಳು ಮತ್ತು ಅವರ ವಿಲೇವಾರಿಯಲ್ಲಿ ಮಾಡಿದ ಪ್ರಗತಿಯನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿರುತ್ತದೆ.
ಸಿಬಿಐ ಸಮಸ್ಯೆಗಳು:-
1) ಸಿಬಿಐ ವಿರುದ್ಧ ರಾಜ್ಯ ಪೊಲೀಸ್:
ಒಂದು ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ರಾಜ್ಯದಲ್ಲಿ ಸಿಬಿಐ ತನಿಖೆ ರಾಜ್ಯ ಸರ್ಕಾರದ ಅನುಮೋದನೆಗೆ ಒಳಪಟ್ಟಿರುತ್ತದೆ.
ಒಂದು ರಾಜ್ಯದಲ್ಲಿ ಆಡಳಿತಾರೂಢ ಪಕ್ಷವು, ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ ಪ್ರಾಮಾಣಿಕವಾಗಿ ಮತ್ತು ಹಲವು ಬಾರಿ ಕ್ಷುಲ್ಲಕ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ, ವಿಷಯಗಳ ತನಿಖೆಗೆ ಸಿಬಿಐಗೆ ಅನುಮತಿ ನಿರಾಕರಿಸಿದೆ, ಆ ಮೂಲಕ ತನಿಖೆಯ ವ್ಯಾಪ್ತಿಯನ್ನು ಸೀಮಿತಗೊಳಿಸುತ್ತದೆ.
2) ರಾಜಕೀಯ ಹಸ್ತಕ್ಷೇಪ:
ಭಾರತದ ಸರ್ವೋಚ್ಚ ನ್ಯಾಯಾಲಯವು ತನ್ನ ಕಾರ್ಯಚಟುವಟಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಅತಿಯಾದ ರಾಜಕೀಯ ಹಸ್ತಕ್ಷೇಪಕ್ಕಾಗಿ ಸಿಬಿಐ ಅನ್ನು ಟೀಕಿಸಿದೆ, ಅದನ್ನು "ಪಂಜರದ ಗಿಳಿ ತನ್ನ ಯಜಮಾನನ ಧ್ವನಿಯಲ್ಲಿ ಮಾತನಾಡುತ್ತಿದೆ" ಎಂದು ಕರೆದಿದೆ.