ಪುಂಛಿ ಆಯೋಗ
ಕೇಂದ್ರ-ರಾಜ್ಯ ಸಂಬಂಧಗಳ ಕುರಿತು ಪುಂಚಿ ಆಯೋಗದ ವರದಿಯ ಕುರಿತು ರಾಜ್ಯಗಳ ಅಭಿಪ್ರಾಯವನ್ನು ಪಡೆಯುವ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಲು ಕೇಂದ್ರ ಗೃಹ ಸಚಿವಾಲಯ (MHA) ನಿರ್ಧರಿಸಿದೆ.
ಪುಂಛಿ ಆಯೋಗವನ್ನು ಏಪ್ರಿಲ್ 2007 ರಲ್ಲಿ ಭಾರತದ ಮಾಜಿ ಮುಖ್ಯ ನ್ಯಾಯಮೂರ್ತಿ (CJI) ' ಮದನ್ ಮೋಹನ್ ಪುಂಚಿ' ಅವರ ಅಧ್ಯಕ್ಷತೆಯಲ್ಲಿ ಕೇಂದ್ರ ಸರ್ಕಾರವು ರಚಿಸಿತು.
- ಕೇಂದ್ರ ಮತ್ತು ರಾಜ್ಯಗಳ ನಡುವೆ ಅಸ್ತಿತ್ವದಲ್ಲಿರುವ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳು ಹೇಗೆ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತಿವೆ ಎಂಬುದನ್ನು ಈ ಆಯೋಗವು ಪರಿಶೀಲಿಸಿದೆ.
- ಇದು ಶಾಸಕಾಂಗ ಸಂಬಂಧಗಳು, ಆಡಳಿತಾತ್ಮಕ ಸಂಬಂಧಗಳು, ರಾಜ್ಯಪಾಲರ ಪಾತ್ರ, ತುರ್ತು ನಿಬಂಧನೆಗಳು ಮತ್ತು ಇತರವುಗಳನ್ನು ಪರಿಶೀಲಿಸಿದೆ.
- ಆಯೋಗವು ತನ್ನ ಏಳು ಸಂಪುಟಗಳ ವರದಿಯನ್ನು ಮಾರ್ಚ್ 2010 ರಲ್ಲಿ ಸರ್ಕಾರಕ್ಕೆ ಸಲ್ಲಿಸಿತು.
ಪ್ರಮುಖ ಶಿಫಾರಸುಗಳು:-
ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಏಕೀಕರಣ ಮಂಡಳಿ:
- ಆಂತರಿಕ ಭದ್ರತೆಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ವಿಷಯಗಳಿಗೆ (ಯುನೈಟೆಡ್ ಸ್ಟೇಟ್ಸ್‌ನಲ್ಲಿ ಹೋಮ್‌ಲ್ಯಾಂಡ್ ಸೆಕ್ಯುರಿಟಿ ಡಿಪಾರ್ಟ್‌ಮೆಂಟ್‌ನಂತೆ) ಸೂಪರ್‌ಸೀಡಿಂಗ್ ಸಂಸ್ಥೆಯನ್ನು ರಚಿಸಲು ಇದು ಶಿಫಾರಸು ಮಾಡಿದೆ. ಈ ಸಂಸ್ಥೆಯನ್ನು 'ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಏಕೀಕರಣ ಮಂಡಳಿ' ಎಂದು ಕರೆಯಬಹುದು.
- ಸಂವಿಧಾನದ 355 ಮತ್ತು 356ನೇ ವಿಧಿಗೆ ತಿದ್ದುಪಡಿ ತರಬೇಕು ಎಂದು ಸಲಹೆ ನೀಡಿದೆ.
- ಯಾವುದೇ ಬಾಹ್ಯ ಆಕ್ರಮಣದಿಂದ ರಾಜ್ಯವನ್ನು ರಕ್ಷಿಸುವ ಕೇಂದ್ರದ ಕರ್ತವ್ಯದ ಬಗ್ಗೆ 355 ನೇ ವಿಧಿ ಹೇಳುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ರಾಜ್ಯ ಯಂತ್ರದ ಸಾಂವಿಧಾನಿಕ ವೈಫಲ್ಯದ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ರಾಷ್ಟ್ರಪತಿ ಆಳ್ವಿಕೆಯನ್ನು ಜಾರಿಗೊಳಿಸುವ ಬಗ್ಗೆ 356 ನೇ ವಿಧಿ ಹೇಳುತ್ತದೆ.
- ಸಮಕಾಲೀನ ಪಟ್ಟಿಯಲ್ಲಿ ಬರುವ ವಿಷಯಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಮಸೂದೆಗಳನ್ನು ಮಂಡಿಸುವ ಮೊದಲು ಅಂತರ-ರಾಜ್ಯ ಮಂಡಳಿಯ ಮೂಲಕ ರಾಜ್ಯಗಳನ್ನು ಸಂಪರ್ಕಿಸಬೇಕು ಎಂದು ಆಯೋಗ ಶಿಫಾರಸು ಮಾಡಿದೆ.
ರಾಜ್ಯಪಾಲರ ಬಗ್ಗೆ ಶಿಫಾರಸುಗಳು:-
- ರಾಜ್ಯಪಾಲರು ತಮ್ಮ ನೇಮಕಾತಿಗೆ ಕನಿಷ್ಠ ಎರಡು ವರ್ಷಗಳ ಮೊದಲು ಸಕ್ರಿಯ ರಾಜಕೀಯದಿಂದ (ಸ್ಥಳೀಯ ಮಟ್ಟದಲ್ಲಿಯೂ ಸಹ) ದೂರವಿರಬೇಕು.
- ರಾಜ್ಯಪಾಲರ ನೇಮಕ ಮಾಡುವಾಗ ರಾಜ್ಯದ ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿಯ ಅಭಿಪ್ರಾಯ ಇರಬೇಕು.
- ರಾಜ್ಯಪಾಲರ ನೇಮಕದ ಜವಾಬ್ದಾರಿ ಹೊಂದಿರುವ ಸಮಿತಿಯನ್ನು ರಚಿಸಬೇಕು. ಈ ಸಮಿತಿಯು ಪ್ರಧಾನ ಮಂತ್ರಿ, ಗೃಹ ಸಚಿವರು, ಲೋಕಸಭೆಯ ಸ್ಪೀಕರ್ ಮತ್ತು ರಾಜ್ಯದ ಸಂಬಂಧಪಟ್ಟ ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿಯನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿರಬಹುದು.